ေန (The Sun) - ၂

photosphere လို႔ေခၚတဲ႔ ေနမင္းရဲ႔ အ၀ါေရာင္ မ်က္နွာျပင္ပံုပါ။ သူ႔ရဲ႔ မ်က္နွာျပင္ အပူခ်ိန္ဟာ 6000 degree Celsius ေလာက္ရွိပါမယ္။ ေအာက္မွာျပထားတဲ႔ ပံုက sunspot တစ္ခုရဲ႔ ပံုျဖစ္ပါတယ္။


ဒီလို sunspot မ်ိဳးေတြ အခါအားေလ်ာ္စြာ ေနမ်က္နွာျပင္မွာ ေပၚတတ္ပါတယ္။ သူကေတာ႔ ပါတ္၀န္းက်င္က အ၀ါေရာင္ မ်က္နွာျပင္ထက္ အပူခ်ိန္ နိမ္႔ပါတယ္။ sunspot တစ္ခုရဲ႔ အရြယ္အစားဟာ ကမၻာထက္ သိသိသာသာ ပိုႀကီးပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ၁၀ ရက္ေလာက္ အတြင္း ႀကီးထြား လာႀကျပီးေတာ႔ ၂ပါတ္ေလာက္ အတြင္းမွာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားတတ္ ပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ sunspot ဆိုတာ ေနရဲ႔ magnetic activity ကို ျပတဲ႔ ေႀကးမံုျပင္ေတြပါပဲ။ သူတို႔ဟာ ေနမင္းရဲ႔ သံလိုက္အားလမ္းေႀကာင္း ဘယ္ေနရာမွာ ေပၚလာျပီးေတာ႔ ဘယ္ေနရာမွာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ထပ္ေပၚမယ္ ဆိုတာကို ေဖာ္ျပႀကပါတယ္။ ေနဟာ က်ယ္ျပန္႔တဲ႔ စြမ္းအင္စက္ကြင္းေတြ အျမဲ ထုတ္လႊင္႔ေနတတ္ပါတယ္။ ၁၁ နွစ္ႀကာတိုင္း သူ႔ရဲ႔ magnetic pole ေတြ ေျပာင္းလဲပါတယ္။ ေျပာင္းလဲေနတဲ႔ ႀကားကာလေတြမွာ သူ႔ရဲ႔ စြမ္းအင္စက္ကြင္းေတြ ထုတ္လႊတ္မႈဟာ အျမင္႔ဆံုးပါပဲ။ သူ႔ရဲ႔ ဓါတ္ေငြ႔ေတြက ထုတ္လႊတ္တဲ႔ အဲဒီ စြမ္းအင္လမ္းေႀကာင္းေတြ ဟာ သူ႔ရဲ႔ မ်က္နွာျပင္ တစ္ေလ်ွာက္မွာ အဓိက သက္ေရာက္ပါတယ္။ အဲဒီလို စြမ္းအင္ စက္ကြင္းေတြေႀကာင္႔ သူ႔ရဲ႔ မ်က္နွာျပင္မွာ ေနရာ အလိုက္ မတူညီတဲ႔ speed ေတြနဲ႔ လည္ပါတ္ပါတယ္။ Equator မွာ တပါတ္လည္ဖို႔ ၂၆ ရက္ႀကာေပမယ္႔ ၀င္ရိုးစြန္းေတြမွာႀကေတာ႔ ၃၇ ရက္ႀကာမွ တပါတ္လည္ပါတယ္။ အဲဒီလို မတူညီတဲ႔ လည္ပါတ္နုန္းေတြက သူ႔ရဲ႔ magnetic field ေတြကို ေကြးလိမ္ျပီး အေပၚကို တြန္႔ထြက္လာေစပါတယ္။ ေအာက္က ပံုမွာ magnetic field ေတြ ဘယ္လို တြန္႔ထြက္လာသလဲဆိုတာ ျပထားပါတယ္။


ရလာဒ္ကေတာ႔ ေနရဲ႔ မ်က္နွာျပင္ဟာ လိႈင္းတံပိုးထန္ေနတဲ႔ စြမ္းအင္ သမုဒၵရာႀကီးတစ္ခုလို coronal loop လို႔ေခၚတဲ႔ မီးေလာင္ေနတဲ႔ ဓါတ္ေငြ႔ေတြရဲ႔ ဂငယ္ေကြး လမ္းေႀကာင္းေတြ ေပၚလာတာပါပဲ။

ေန (The Sun)

ေရွးေခတ္အခါေတြတုန္းကေတာ႔ သူ႔ကို နတ္ဘုရားတစ္ပါးလို႔ ထင္ခဲ႔ႀကပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ သူဟာ က်ေနာ္တို႔ ေနစႀကာ၀ဠာရဲ႔ နွလံုးသည္းပြတ္ ျဖစ္သလို တစ္စုတည္း ျဖစ္ေအာင္ စုစည္းေပးတဲ႔၊ အပူ အလင္း နဲ႔ အသက္ဇီ၀ ျဖစ္တည္မႈအတြက္ မရွိမျဖစ္ အေရးႀကီးတဲ႔ တစ္ခုတည္းေသာ အရာပါ။ သူကေတာ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ ေန႔ေတြကို ဖန္ဆင္းေပးေနတဲ႔ ေနမင္းႀကီးပါပဲ။ သူ႔ရဲ႔ သမိုင္းဦးဟာ လြန္ခဲ႔တဲ႔ နွစ္သန္း ၅၀၀၀ ေလာက္မွာ စတင္ခဲ႔တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အရမ္းကို ႀကီးမားလြန္းတဲ႔ ႀကယ္ႀကီးတစ္လံုး ေပါက္ကြဲရာက စခဲ႔ပါတယ္။ ႀကီးမားျပင္းထန္ လွတဲ႔ ေပါက္ကြဲမူအရွိန္ေႀကာင္႔ ေပါက္ကြဲမႈ လိႈင္းေတြဟာ လြင္႔စင္ ထြက္လာတဲ႔ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ တိမ္တိုက္ေတြရဲ႔ ဦးတည္ရာအတိုင္း စႀကာ၀ဠာ အနွံ ျပန္႔ထြက္သြားပါတယ္။ လြင္႔စဥ္ထြက္လာတဲ႔ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ တိမ္တိုက္ဟာ ျဒပ္ဆြဲအားေႀကာင္႔ ခရုပတ္ပံု ၀ိုင္းပတ္ ေခြဖြဲ႔ေနတဲ႔ တိမ္တိုက္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာျပီးေတာ႔ အလည္မွာ nuclear core တစ္ခု ေပၚလာပါတယ္။ အဲဒီ core ဟာ ေနပါပဲ။ အဲဒီလိုနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ ေနမင္းႀကီး ေမြးဖြားလာခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီလိုပါပဲ ေဘးက ၀ိုင္းပါတ္ ေနတဲ႔ ဓါတ္ေငြ႔ေတြက ေန ျဂိဳဟ္ေတြ လေတြ ေမြးဖြားခဲ႔ပါတယ္။ ေအာက္ကပံုမွာ ေနေပါက္ဖြားလာပံု အဆင္႔ဆင္႔ကို ျပထားပါတယ္။

ေနဆိုတာ ႀကယ္တစ္လံုး ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔အတြက္ေတာ႔ စြမ္းအင္မီးျပတိုက္ လို႔တင္စားနိုင္တဲ႔ ႀကယ္တစ္လံုးေပါ႔။ က်ေနာ္တို႔ ကမၻာေပၚက သက္ရွိမ်ားအားလံုးရဲ႔ ျဖစ္တည္မႈဟာ သူ႔အေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ သူက ကမၼာႀကီးကို ပူေႏြးေစတယ္၊ အလင္းေရာင္ေတြ ေပးတယ္။ သူ႔ဆီက တိုက္ရိုက္ရတာမဟုတ္တဲ႔ လွ်ပ္စစ္မီး အလင္းေတြ၊ ယာဥ္ေတြသံုးစြဲတဲ႔ ေလာင္စာဆီနဲ႔ စက္ရံုက ေက်ာက္မီးေသြး ဆိုတာေတြ အားလံုးဟာလည္း သူ႔ဆီက ရတဲ႔စြမ္းအင္ကို သဘာ၀က သိုေလွာင္ေပးထားတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ စြမ္းအင္ အားလံုးရဲ႔ (အဏုျမဴစြမ္းအင္က လြဲလို႔) ပင္မရင္းျမစ္ဟာ ေနပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႔အတြင္းပိုင္းမွာ အပူခ်ိန္ ၁၅သန္းဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ေလာက္ ပူေနျပီးေတာ႔ nuclear fusions ျဖစ္စဥ္ အဆက္မျပတ္ ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။ hydrogen atom နွစ္လံုးကေန helium atom တစ္လံုးအျဖစ္ ေျပာင္းတဲ႔ ျဖစ္စဥ္ပါ။ စကၠန္႔တိုင္း စကၠန္႔တိုင္းမွာ ေနဟာ သူ႔ျဒပ္ထုေတြထဲက တန္ခ်ိန္၄သန္း ေလာက္ ကို energy အျဖစ္ေျပာင္းလဲစြန္႔ထုတ္ေနတာပါ။ သူ႔ရဲ႔ ဗဟိုခ်က္မက ထုတ္ေနတဲ႔ အဲဒီစြမ္းအင္ေတြ သူ႔ မ်က္နွာျပင္ေပၚကို ေရာက္လာဖို႔ နွစ္တစ္သန္းေလာက္ ႀကာတာပါ။ ကီလိုမီတာ သန္း၁၅၀ ေလာက္ အကြာက ကမၻာကေတာ႔ အဲဒီစြမ္းအင္ကို ရဖို႔ ၈မိနစ္ခြဲေလာက္ ႀကာပါတယ္။ အလင္းအလွ်င္နဲ႔ ေရာက္လာတဲ႔ အဲဒီစြမ္းအင္ကို sunlight လို႔ပဲ လြယ္လြယ္ေလး နာမည္ တတ္ထားႀကပါတယ္။ အဲဒီ sunlight ကို spectrum နဲ႔ ေရာင္စဥ္ခြဲႀကည္႔ရင္ ေအာက္ကပံု အတိုင္း ျမင္ရမွာေပါ႔။ အဲဒီ ေရာင္စဥ္ခြဲတဲ႔ နည္းနဲ႔ ေနမွာ 73% hydrogen, 24% helium နဲ႔ အျခားေသာ ျဒပ္စဥ္ေတြ ပါ၀င္ေႀကာင္း ပညာရွင္ေတြ ေဖာ္ထုတ္ခဲ႔ႀကပါတယ္္။

ဘယ္ကစေရးရင္ ေကာင္းမလဲ

စႀကာ၀ဠာက အရမ္းက်ယ္၀န္း နက္ရွိုင္းသလို ေရးစရာ ေတြကလည္း အမ်ားႀကီးပဲ ေပါ႔။ ဒါေပမယ္႔ စိတ္ကူးထဲ ေတြ႔ရာ ေတာင္စဥ္ ေရမရ လိုက္တင္ေနရင္ အစီအစဥ္မက်သလို ဖတ္တဲ႔သူေတြလည္း မ်က္ေစ႔ လည္သြားနိုင္ ပါတယ္။ အဲလိုဆိုေတာ႔ ပထမဆံုး က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ ေနအဖြဲ႔အစည္း အေႀကာင္း အရင္ဆံုး စေရးမယ္လို႔ စဥ္းစားမိ ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ေနအဖြဲ႔အစည္း နဲ႔ ရင္းနွီးေနခဲ႔ ျပီးသားပါ။ အေထြေထြသိပၸံမွာ စႀကာ၀ဠာနွင္႔ ေနအဖြဲ႔အစည္း ဆိုတဲ႔ chapter နဲ႔ နွစ္တိုင္းသင္ခဲ႔ ဖူးပါတယ္။ ေနအဖြဲ႔အစည္း အေႀကာင္း ထူးျပီး ေလ႔လာေနစရာ မရွိလို႔ ထင္ထားေပမယ္႔ တကယ္ေလ႔လာႀကည္႔မိေတာ႔ မသိေသးတာေတြက အမ်ားဆိုမွ အမ်ားႀကီးပါ။ စာဖတ္သူေတြ ထဲမွာလည္း က်ေနာ္႔လို လူမ်ိဳးေတြ ပါေနနိုင္ပါတယ္။ ဒါေႀကာင္႔ ေနအဖြဲ႔အစည္း အေႀကာင္းကို အရင္ဆံုး စေရးပါ႔မယ္။ ျပီးရင္ outer universe က အံ႔ေႀသာဖြယ္ရာ အားလံုးကို ေရးပါ႔မယ္။ လိုအပ္တာေတြ၊ မွားေနတာေတြ ရွိရင္ ေထာက္ျပေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုပါရေစ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။

စႀကာ၀ဠာနွင္႔ကြ်န္ေတာ္

လွ်ပ္စစ္မီးမရွိတဲ႔ ရြာေလးတစ္ရြာမွာ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းခဲ႔ရတဲ႔ က်ေနာ္႔ရဲ႔ ငယ္ငယ္ကဘ၀မွာ ညတိုင္းရဲ႔ အေတာက္ပဆံုးေသာ စိတ္၀င္စားစရာ အေကာင္းဆံုးေသာ အရာေတြဟာ ေကာင္းကင္က လမင္းႀကီး နဲ႔ ႀကယ္ပြင္႔ေလးေတြပါပဲ..။ က်ေနာ္႔ေဖေဖ စုေဆာင္းခဲ႔တဲ႔ သုတပေဒသာ စာအုပ္ေတြ လူထုသိပၸံက်မ္းေတြရဲ႔ အကူအညီနဲ႔ သူတို႔ေတြ အေႀကာင္း က်ေနာ္ပိုျပီး သိခြင္႔ ရလာခဲ႔ပါတယ္..။ ပိုျပီးသိလာေလေလ ပိုျပီး စိတ္၀င္စားဖို႔ ေကာင္းလာေလေလ ပါပဲ..။ အဆံုးအစမရွိတဲ႔ စႀကာ၀ဠာ အေႀကာင္း ေလ႔လာစရာ ေတြကလည္း အဆံုးအစ ရွိနိုင္႔ပါ႔မလား..။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စႀကာ၀ဠာနဲ႔ ပါတ္သတ္တဲ႔ အေႀကာင္းအရာဆိုရင္ က်ေနာ္ ေလာဘတႀကီး ေလ႔လာေနမိဦးမွာပါပဲ..။ က်ေနာ္ ဖတ္မိ၊ ေလ႔လာမိ၊ နားလည္မိ တာေလးေတြကို အခ်ိန္ရရင္ ရသလို သူငယ္ခ်င္းေတြအားလံုးကို ေ၀မ်ွေပးခ်င္ပါတယ္..။ ၀င္ေရာက္ဖတ္ရွုတဲ႔ သူငယ္ခ်င္းမ်ား အားလံုးကို ေက်းဇူးအထူး တင္ရွိပါတယ္ဗ်ာ..။