ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲသလို ေန႔တာညတာ ေတြလည္း ကြာျခားပါတယ္။ တည္ေနရာကို လိုက္ျပီးေတာ႔ ေန႔တာညတာ ကြာျခားမႈရဲ႔ အတိုင္းအတာေတြ ျခားနားပါတယ္။ 
ေယဘုယ်အားျဖင္႔ကေတာ႔ ေႏြမွာ ေန႔တာ ရွည္ျပီး ေဆာင္းမွာ ညတာ ရွည္တာပါပဲ။ သမဒၵရာေတြကလည္း ကမၻာ႔ရဲ႔ ရာသီဥတုကို အမ်ားႀကီး ေျပာင္းလဲ ေစပါတယ္။ ကမၻာတစ္ခုလံုးအနွံ႔ အပူနဲ႔ အေအး တို႔ ကူးလူး စပ္ရွက္ေနႀကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္တကူ စီးဆင္းနိုင္တဲ႔ ေရ နဲ႔ ေလ တို႔ဟာ ပူရာမွ ေအးရာ၊ ေအးရာမွ ပူရာေတြကို ျဖတ္သန္း စီးဆင္းႀကပါတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ေစဖို႔ အဓိက ဖန္တီးရွင္ကေတာ႔ ေနရဲ႔ အပူပါ။ အီေကြတာမွာ တည္႔မတ္ ေနေရာင္ ရတဲ႔အတြက္ ပူလာတဲ႔ အခါ ေလဟာ ပြတက္လာျပီးေတာ႔ သူ႔ထက္ ပိုျပီး ေအးနဲ႔ ေနရာကို စီးဆင္းပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္စဥ္ေႀကာင္႔ အီေကြတာ နဲ႔ ၀င္ရိုးစြန္းေတြ ႀကားမွာ ေလစီး ေႀကာင္းေတြ ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာအနွံ႔ တိုက္ခတ္ေနတဲ႔ ေလေတြဟာ အဲဒီလို အပူအေအး ကြာျခားခ်က္ေတြ ေႀကာင္႔ ျဖစ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ကမၻာကသာ လည္ မေနခဲ႔ဘူးဆိုရင္ သူတို႔ဟာ ေျမာက္မွ ေတာင္ ဒါမွမဟုတ္ ေတာင္မွေျမာက္ ကိုပဲ တိုက္ခတ္ႀကပါလိမ္႔မယ္။ 
ဒါေပမယ္႔ ကမၻာက လည္ေနတဲ႔ အတြက္ ေလဟာ အေရွ႔ဘက္နဲ႔ အေနာက္ဘက္ေတြကို ပါ ယိမ္းယိုင္ျပီး တိုက္ခတ္ပါတယ္။ ျဂိဳဟ္တုက ႀကည္႔မယ္ဆိုရင္ အာဖရိက ေျမာက္ပိုင္းမွာ အျမဲ တိမ္ကင္းစင္ ေနတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။ အဲဒီအရပ္မွာ အပူ ေႀကာင္႔ ပင္႔တင္ခံရတဲ႔ ေလေတြဟာ ေတာင္ဘက္ကို ၄င္း၊ ေျမာက္ဘက္ကို ၄င္း တိုက္ခတ္တဲ႔ အတြက္ တိမ္တိုက္ေတြ ေရာက္ မလာနိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ တိုက္ခတ္မႈ ဟာ အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာ အတြင္း ပူေႏြးတဲ႔ ေလစီးေႀကာင္းကို ျဖစ္ေပၚ ေစျပီးေတာ႔ ဥေရာပတိုက္ အေနာက္ ဘက္ ပိုင္းမွာ ပူေႏြးတဲ႔ သမုဒၵရာရဲ႔ ျပဳျပင္မႈ ကို ရေစပါတယ္။ အဲဒီလို သမုဒၵရာရဲ႔ ျပဳျပင္ မႈေႀကာင္႔ ရာသီဥတုဟာ ေျဖးေျဖးခ်င္းပဲ ေျပာင္းလဲ ပါတယ္။ အတၱလန္တိတ္ ေျမာက္ပိုင္းေတြမွာေတာ႔ အဲဒီလို ျပဳျပင္မႈေတြ မရွိတဲ႔ အတြက္ ေရခဲျပင္ေတြ ဖံုးလႊမ္းေနပါတယ္။
က်ယ္ျပန္႔တဲ႔ သမုဒၵရာ ေရျပင္မွာ ေနမင္းရဲ႔ အပူေႀကာင္႔ ေလထုအတြင္း ျပင္းထန္တဲ႔ မုန္တိုင္းႀကီးေတြ ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ မုန္တိုင္း အတြင္း ေလတိုက္ ခတ္မႈ ျမန္သထက္ ျမန္လာျပီး ေလတိုက္နႈန္းဟာ ေလတိုက္ နႈန္းဟာ တစ္နာရီကို ကီလိုမီတာ ၃၀၀ အထိ ရွိတက္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဲဒီမုန္တိုင္း ႀကီးေတြဟာ ကုန္းေပၚကို ေရာက္လာခဲ႔မယ္ ဆိုရင္ေတာ႔ နာဂစ္ မုန္တိုင္းလို အပ်က္အစီး အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေစတဲ႔ ကပ္ေဘးတစ္ခု ဆိုက္ေရာက္ သလိုပါပဲ။ ေတာင္အေမရိက တိုက္ရဲ႔ အေနာက္ဘက္ ပိုင္းက ပူေႏြးတဲ႔ ေရထုဟာ က်ယ္ေျပာလွတဲ႔ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ အတြင္းကို တိုး၀င္ စီးဆင္းပါတယ္။ အဲဒီ စီးဆင္းမႈဟာ အယ္လ္နီညိဳ ေရစီးေႀကာင္းကို ျဖစ္ေစတာပါ။ 
အယ္လ္နီညိဳ ဆိုတာ သဘာ၀တရားႀကီး ရဲ႔ အမ်က္ေဒါသပါ။ သမုဒၵရာရဲ႔ အေနာက္ဘက္ ပိုင္းေတြကို ေအး ေစ ျပီးေတာ႔ အေရွ႔ဘက္ ပိုင္းေတြကို ေတာ႔ ပူေႏြးေစပါတယ္။ အေနာက္ဘက္ ပိုင္းမွာ မိုးလံုး၀နီးပါး မရြာ ေစပဲနဲ႔ အေရွ႔ဘက္ ပိုင္းမွာေတာ႔ မိုးသည္းထန္ ေစပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အယ္လ္နီညိဳရဲ႔ ဆိုးက်ိဳးေတြက အဲေလာက္နဲ႔ မရပ္ပါ။ တ ကမၻာ လံုး ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ ရဲ႔ အေရွ႔ဘက္ ျခမ္း တေလွ်ာက္မွာ ျပင္းထန္တဲ႔ ေရလႊမ္းမိုး မႈေတြ ႀကံဳရပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား မွာေတာ႔ ေျခာက္ေသြ႔ျပီး မီး ေလာင္ကြ်မ္းမႈ ေတြ ျဖစ္ေပၚေစ ပါတယ္။ ႀသစေတးလွ် မွာလည္း မိုးမရြာပဲ ကႏၱာရ ရာသီဥတု ျဖစ္ေစပါတယ္။ ကမၻာအေႀကာင္း ေရးစရာ တပံုတပင္ ေပမယ္႔ အျခားျဂိဳဟ္ေတြ အေႀကာင္း ေရးစရာ ရွိေနတဲ႔ အတြက္ ဒီမွာပဲ နားလိုက္ပါ႔မယ္။
က်မ္းကိုး
၁။ BBC Discovery, Space
၂။ http://www.wikipedia.org
၃။ Encarta Encyclopedia premium 2006
ေယဘုယ်အားျဖင္႔ကေတာ႔ ေႏြမွာ ေန႔တာ ရွည္ျပီး ေဆာင္းမွာ ညတာ ရွည္တာပါပဲ။ သမဒၵရာေတြကလည္း ကမၻာ႔ရဲ႔ ရာသီဥတုကို အမ်ားႀကီး ေျပာင္းလဲ ေစပါတယ္။ ကမၻာတစ္ခုလံုးအနွံ႔ အပူနဲ႔ အေအး တို႔ ကူးလူး စပ္ရွက္ေနႀကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္တကူ စီးဆင္းနိုင္တဲ႔ ေရ နဲ႔ ေလ တို႔ဟာ ပူရာမွ ေအးရာ၊ ေအးရာမွ ပူရာေတြကို ျဖတ္သန္း စီးဆင္းႀကပါတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ေစဖို႔ အဓိက ဖန္တီးရွင္ကေတာ႔ ေနရဲ႔ အပူပါ။ အီေကြတာမွာ တည္႔မတ္ ေနေရာင္ ရတဲ႔အတြက္ ပူလာတဲ႔ အခါ ေလဟာ ပြတက္လာျပီးေတာ႔ သူ႔ထက္ ပိုျပီး ေအးနဲ႔ ေနရာကို စီးဆင္းပါတယ္။ အဲဒီျဖစ္စဥ္ေႀကာင္႔ အီေကြတာ နဲ႔ ၀င္ရိုးစြန္းေတြ ႀကားမွာ ေလစီး ေႀကာင္းေတြ ေပၚလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာအနွံ႔ တိုက္ခတ္ေနတဲ႔ ေလေတြဟာ အဲဒီလို အပူအေအး ကြာျခားခ်က္ေတြ ေႀကာင္႔ ျဖစ္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ ကမၻာကသာ လည္ မေနခဲ႔ဘူးဆိုရင္ သူတို႔ဟာ ေျမာက္မွ ေတာင္ ဒါမွမဟုတ္ ေတာင္မွေျမာက္ ကိုပဲ တိုက္ခတ္ႀကပါလိမ္႔မယ္။ ဒါေပမယ္႔ ကမၻာက လည္ေနတဲ႔ အတြက္ ေလဟာ အေရွ႔ဘက္နဲ႔ အေနာက္ဘက္ေတြကို ပါ ယိမ္းယိုင္ျပီး တိုက္ခတ္ပါတယ္။ ျဂိဳဟ္တုက ႀကည္႔မယ္ဆိုရင္ အာဖရိက ေျမာက္ပိုင္းမွာ အျမဲ တိမ္ကင္းစင္ ေနတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။ အဲဒီအရပ္မွာ အပူ ေႀကာင္႔ ပင္႔တင္ခံရတဲ႔ ေလေတြဟာ ေတာင္ဘက္ကို ၄င္း၊ ေျမာက္ဘက္ကို ၄င္း တိုက္ခတ္တဲ႔ အတြက္ တိမ္တိုက္ေတြ ေရာက္ မလာနိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ တိုက္ခတ္မႈ ဟာ အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာ အတြင္း ပူေႏြးတဲ႔ ေလစီးေႀကာင္းကို ျဖစ္ေပၚ ေစျပီးေတာ႔ ဥေရာပတိုက္ အေနာက္ ဘက္ ပိုင္းမွာ ပူေႏြးတဲ႔ သမုဒၵရာရဲ႔ ျပဳျပင္မႈ ကို ရေစပါတယ္။ အဲဒီလို သမုဒၵရာရဲ႔ ျပဳျပင္ မႈေႀကာင္႔ ရာသီဥတုဟာ ေျဖးေျဖးခ်င္းပဲ ေျပာင္းလဲ ပါတယ္။ အတၱလန္တိတ္ ေျမာက္ပိုင္းေတြမွာေတာ႔ အဲဒီလို ျပဳျပင္မႈေတြ မရွိတဲ႔ အတြက္ ေရခဲျပင္ေတြ ဖံုးလႊမ္းေနပါတယ္။ က်ယ္ျပန္႔တဲ႔ သမုဒၵရာ ေရျပင္မွာ ေနမင္းရဲ႔ အပူေႀကာင္႔ ေလထုအတြင္း ျပင္းထန္တဲ႔ မုန္တိုင္းႀကီးေတြ ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ မုန္တိုင္း အတြင္း ေလတိုက္ ခတ္မႈ ျမန္သထက္ ျမန္လာျပီး ေလတိုက္နႈန္းဟာ ေလတိုက္ နႈန္းဟာ တစ္နာရီကို ကီလိုမီတာ ၃၀၀ အထိ ရွိတက္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဲဒီမုန္တိုင္း ႀကီးေတြဟာ ကုန္းေပၚကို ေရာက္လာခဲ႔မယ္ ဆိုရင္ေတာ႔ နာဂစ္ မုန္တိုင္းလို အပ်က္အစီး အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေစတဲ႔ ကပ္ေဘးတစ္ခု ဆိုက္ေရာက္ သလိုပါပဲ။ ေတာင္အေမရိက တိုက္ရဲ႔ အေနာက္ဘက္ ပိုင္းက ပူေႏြးတဲ႔ ေရထုဟာ က်ယ္ေျပာလွတဲ႔ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ အတြင္းကို တိုး၀င္ စီးဆင္းပါတယ္။ အဲဒီ စီးဆင္းမႈဟာ အယ္လ္နီညိဳ ေရစီးေႀကာင္းကို ျဖစ္ေစတာပါ။ အယ္လ္နီညိဳ ဆိုတာ သဘာ၀တရားႀကီး ရဲ႔ အမ်က္ေဒါသပါ။ သမုဒၵရာရဲ႔ အေနာက္ဘက္ ပိုင္းေတြကို ေအး ေစ ျပီးေတာ႔ အေရွ႔ဘက္ ပိုင္းေတြကို ေတာ႔ ပူေႏြးေစပါတယ္။ အေနာက္ဘက္ ပိုင္းမွာ မိုးလံုး၀နီးပါး မရြာ ေစပဲနဲ႔ အေရွ႔ဘက္ ပိုင္းမွာေတာ႔ မိုးသည္းထန္ ေစပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အယ္လ္နီညိဳရဲ႔ ဆိုးက်ိဳးေတြက အဲေလာက္နဲ႔ မရပ္ပါ။ တ ကမၻာ လံုး ခံရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာ ရဲ႔ အေရွ႔ဘက္ ျခမ္း တေလွ်ာက္မွာ ျပင္းထန္တဲ႔ ေရလႊမ္းမိုး မႈေတြ ႀကံဳရပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား မွာေတာ႔ ေျခာက္ေသြ႔ျပီး မီး ေလာင္ကြ်မ္းမႈ ေတြ ျဖစ္ေပၚေစ ပါတယ္။ ႀသစေတးလွ် မွာလည္း မိုးမရြာပဲ ကႏၱာရ ရာသီဥတု ျဖစ္ေစပါတယ္။ ကမၻာအေႀကာင္း ေရးစရာ တပံုတပင္ ေပမယ္႔ အျခားျဂိဳဟ္ေတြ အေႀကာင္း ေရးစရာ ရွိေနတဲ႔ အတြက္ ဒီမွာပဲ နားလိုက္ပါ႔မယ္။က်မ္းကိုး
၁။ BBC Discovery, Space
၂။ http://www.wikipedia.org
၃။ Encarta Encyclopedia premium 2006
0 comments:
Post a Comment