Tuesday, November 18, 2008

ေန၊လ၊ကမၻာတို႔ ၾကားမွာ ဒီေရဘယ္လိုျဖစ္လာလဲ (၁)

ေန၊လ နဲ႔ ကမၻာတို႔ရဲ႕ လွည္႔ပတ္လႈပ္ရွား မႈမ်ားကို ကြ်န္ေတာ္ ေရွ႕က ပို႔စ္မွာေဆြးေႏြးျပီး သြားပါျပီ။ အခ်ိဳ႕ေသာအေသး စိတ္အခ်ိန္ကာလသတ္မွတ္ခ်က္မ်ား၊ အေရးပါမႈနဲေသာလွည္႔ ပတ္မႈမ်ား မွအပကြ်န္ေတာ္ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပခဲ႔ပါတယ္။ အခုဒီ ေခါင္းစဥ္ ေအာက္မွာေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္ ေန၊လ ကမၻာတို႔ ရဲ႕လွည္႔ပတ္လႈပ္ရွားမႈ ေတြေၾကာင္႔ကမၻာမွာ ျဖစ္ေပၚလာရတဲ႔ အက်ိဳးဆက္ ေတြထဲက..... ဒီေရ ဆိုတဲ႔ ျဖစ္စဥ္ေလးကို တင္ျပသြားပါ႔မယ္။


ေန၊လ နဲ႔ကမၻာတို႔ၾကားမွာ ဒီေရဘယ္လိုျဖစ္ ေပၚလာတယ္ ဆိုတာကိုေလ႔လာမယ္ဆိုရင္ ပထမဆံုးကြ်န္ေတာ္တို႔ ျပန္ၾကည္႔ရ မွာက အရာ၀တၳဳေတြ ၾကားကဆြဲအား (gravitational force) အေၾကာင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေန၊လ နဲ႔ ကမၻာတို႔ဟာအျပန္အလွန္ လွည္႔ပတ္ေနၾကရင္း အခ်င္းခ်င္းဆြဲငင္ၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ နယူတန္နိယာမ သေဘာတရားအရ အရာ၀တၳဳႏွစ္ခုၾကား ကဆြဲငင္အားဟာ အဲဒီအရာ၀တၳဳ ႏွစ္ခုရဲ႕ အလယ္ဗဟိုိသို႔ ဦးတည္ဆြဲငင္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ (gravitational force) လို႔ေျပာ လိုက္ ျပီဆိုရင္ centrifugal force လို႔ေခၚတဲ႔ တန္ျပန္ဗဟို ခြာအားဆိုတာလည္းရိွလာပါျပီ။ အဲဒီေတာ႔ celestial body ေတြျဖစ္တဲ႔ ေန၊ လ နဲ႔ကမၻာတို႔ ၾကားမွာအဲဒီ force ေတြဘယ္လို သက္ေရာက္ေနလဲဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေလ႔လာၾကရပါမယ္။ ဒီအားေတြရဲ႕သက္ေရာက္မႈဟာ ေနနဲ႔ကမၻာၾကား၊ လနဲ႔ ကမၻာ ၾကားမွာ အျပန္အလွန္သက္ေရာက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ လဟာကမၻာ နဲ႔ အနီးကပ္ဆံုး celestial body ျဖစ္တဲ႔အတြက္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဟာ ဆြဲအားေတြနဲ႔ပတ္သတ္ရင္ေနနဲ႔ ကမၻာၾကားက ဆြဲအားေတြထက္ လနဲ႔ ကမၻာၾကားကဆြဲအားေတြကိုပိုျပီး ဂရုထားစရာျဖစ္လာပါတယ္။


ဒါကေတာ႔ကမၻာနဲ႔ လၾကား မွာျဖစ္ ေပၚတဲ႔ gravitational force ကိုရွင္းလင္းျပ ထား တဲ႔ပံုပဲျဖစ္ပါတယ္။ ပံုမွာေဖာ္ျပထားသလိုပဲ ကမၻာ႔မ်က္ႏွာျပင္မွာရိွေနတဲ႔ ေရမ်က္ႏွာ ျပင္ထုဟာ လရဲ႕ဆြဲအင္အားေၾကာင္႔လ ရိွရာဘက္သို႔ၾကြတက္ လာပါတယ္။ အဲဒီလားရာလမ္းေၾကာင္းကေတာ႔ ပံုမွွာျပထားသလို လရဲ႕အလယ္ဗဟိုနဲ႔ ကမၻာရဲ႕အလယ္ဗဟိုကို ဦးတည္သက္ ေရာက္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ကြ်န္ေတာ္ centrifugal force ကိုဆက္ ေရးပါမယ္။


ပံုမွာေဖာ္ျပထားသလိုပဲ လနဲ႔ ကမၻာၾကားက ဗဟိုခြာအားဟာ လရဲ႕မူလဆြဲငင္ရာလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္အရပ္ကို ကန္တြက္ ပါတယ္။ ျဒပ္၀တၳဳႏွစ္ခုရဲ႕ဗဟိုကိုဦးတည္ ျပီးသက္ ေရာက္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔လရဲ႕ဆြဲအားေၾကာင္႔ၾကြတက္လာတဲ႔ ကမၻာ႔မ်က္ႏွာျပင္ကေရထုဟာ လ ဘက္သို႔ဦးတည္သလို ဆန္႔က်င္ ရာတစ္ဘက္သို႔လည္း ဦးတည္ျပီး ကန္ထြက္တာ ကိုေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဒီဆြဲအား၂ခုရဲ႕သက္ ေရာက္မႈေၾကာင္႔လ နဲ႔ကမၻာရဲ႕ ဗဟို ၀င္ရိုးေၾကာင္းတစ္ ေလွ်ာက္က ကမၻာ႔ေနရာေတြမွာ ေရမ်က္ႏွာ ျပင္ျမင္႔တက္လာျပီး ေရတက္ (high tide) ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။


ဒီပံုမွာေတာ႔ gravitational force နဲ႔ centrifugal force ကိုတခ်ိန္ထဲမွာပဲ ျဖစ္ေနတယ္လို႔နားလည္ထားရပါမယ္။ ေနမွာ လည္းအလား တူဆြဲငင္မႈမ်ိဳးကမၻာကိုသက္ေရာက္ေစပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ေနနဲ႔ ကမၻာရဲ႕ အကြာအေ၀းဟာ လနဲ႔ ကမၻာရဲ႕အကြာအ ေ၀းနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ ေ၀းကြာတဲ႔အတြက္ ေနေၾကာင္႔ျဖစ္တဲ႔ ဒီေရ ျဖစ္ေပၚေစမႈဆြဲငင္အားဟာ လနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ၁၁း၅ ရိွပါတယ္။ လရဲ႕ဆြဲငင္အား က ၁၁ ဆျဖစ္ျပီး၊ ေနရဲ႕ဆြဲငင္အားကေတာ႔ ၅ ဆျဖစ္ပါတယ္။ အကြာအေ၀းေပၚမူတည္ျပီး ျဒပ္၀တၳဳ ႏွစ္ခုၾကားကဆြဲငင္အားေျပာင္းလဲ မႈဟာ F = M/D3 ဆိုတဲ႔ formula ေၾကာင္႔ျဖစ္ပါတယ္။ F ကအရာ၀တၳဳမ်ားၾကားမွရွိေသာ ဆြဲငင္အား၊ M ကေတာ႔အဲဒီအရာ၀တၳဳရဲ႕ ျဒပ္ထု နဲ႔ D ကေတာ႔ အဲဒီအရာ၀တၳဳ ႏွစ္ခု ၾကားက အကြာအေ၀းျဖစ္ပါတယ္။ အကြာအေ၀းနဲ႔ ဆြဲငင္အား ေျပာင္းျပန္အခ်ိဳးက်တဲ႔အတြက္ အကြာအေ၀း ပိုေ၀းေလ ဆြဲအားနဲေလျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ အေျခခံနယူတန္နိယာမပါ။ အဲဒီေတာ႔ ဒီထိ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီေရဟာ ဆြဲအားေတြ ေၾကာင္႔ဘယ္လိုျဖစ္လာ ရတယ္ ဆိုတာေလ႔လာျပီးသြားျပီ။ ဒါေပမယ္႔ ကမၻာနဲ႔ လဟာတစ္ေနရာ ထဲမွာ ရပ္တန္႔ေနတာမဟုတ္ ပါဘူး။ အျပန္အလွန္လွည္႔ပတ္ ေနပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ကမၻာကို ပံုေသထားၾကည္႔ရင္ လဟာကမၻာကို ေနရာအမ်ိဳးမ်ိဳးကလွည္႔ပတ္ေန တယ္ဆိုတာသိ သာလာမွာေပါ႔။ ဒါဆိုရင္လရဲ႕ေနရာေပၚကိုမူတည္ျပီး ဒီေရျမင္႔ တာ၊ က်တာေတြဘယ္လိုျဖစ္လာလဲေလ႔လာရေတာ႔မွာ ေပါ႔။ ျပီးေတာ႔ ေနကလည္း လလိုပဲ ကမၻာကိုသက္ေရာက္ေစေတာ႔ လရယ္ ေနရယ္ ေပါင္းျပီး ကမၻာကိုဘယ္လိုသက္ေရာက္ လဲဆိုတာ ကိုေလ႔လာဖို႔လိုလာပါျပီ။ ဒီေနရာမွာ လျပည္႔ေတြ၊ လကြယ္ေတြ။ လဆန္း၊ လဆုတ္ အဲဒါေတြကဘယ္လိုျဖစ္ လာတာပါလဲ။ အဲဒီသက္ဆိုင္ ရာရက္ေတြမွာ ကမၻာေပၚမွာ ရိွတဲ႔ ဒီေရကေရာ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲသက္ေရာက္ပါသလဲ။ လူေတြ ေျပာေျပာေနတဲ႔ ေရထရက္၊ ေရေသရက္ အဲဒါေတြကေရာ ဘယ္လိုျဖစ္ လာပါသလဲ။ ကြ်န္ေတာ္ေနာက္ပို႔စ္မွာ ဆက္လက္ ေဖာ္ျပသြားပါ႔မယ္။ (ျမန္မာလို လက္ကြက္သိပ္မျမန္တဲ႔ အတြက္ ေတာ္ေတာ္အခ်ိန္ယူရိုက္ရလို႔ ပို႔စ္တိုသြားရင္ခြင္႔လႊတ္ေစ ခ်င္ပါ တယ္။)
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

6 comments:

ဘလူးဖီးနစ္ said...

great post, indeed. opposite မွာ လည္း ျဖစ္တာ ခုမွ သိတယ္ အဟိ

Michael Ye said...

ကြ်န္ေတာ္ ရတဲ႔အခ်ိန္နဲ႔ ယွဥ္ျပီး ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြား ပါ႔မယ္ခင္ဗ်ာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

Dr Phyo Wai Kyaw said...

ဒီပုိစ့္ကုိ နားလည္ျပီဗ်ိဳး
ေနာက္တစ္ခုကုိသြားဖတ္ျပီ။

ညီအကိုမ်ား said...

ဂြတ္...ဘရာသား......

ကိုေန

Unknown said...

ျမန္‌မာ တစ္‌က်ပ္‌ တစ္‌မတ္‌ တြက္‌နည္‌း‌ေလး

Unknown said...

ျမန္‌မာ တစ္‌က်ပ္‌ တစ္‌မတ္‌ တြက္‌နည္‌း‌ေလး

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...